Afgelopen jaren heb ik op verschillende hogescholen in het land workshops ‘online hulpverlening’ gegeven. Inmiddels verzorgen collega Boris Stil en ik een serie lessen op Inholland Rotterdam voor tweedejaars studenten vol- en deeltijd MWD.
Online is wat ons betreft niet zozeer het onderwerp: verschuiving van regie, vergroting van cliëntparticipatie en transparantie van hulpverlening zijn zaken die door online middelen binnen bereik komen. Dat is het ‘evangelie’ dat we willen verspreiden. Studenten en professionals vinden deze visie nog steeds lastig.
Hulpverlener als coach
In elke groep waaraan ik scholing of een workshop geef zitten mensen met kritische vragen. Dat is goed, want deze vragen en opmerkingen stimuleren het gesprek over de mogelijkheden van online middelen. Teleurstellend vind ik echter dat niet alleen professionals, maar ook studenten de visie verwerpen dat cliënten beter gebaat zijn bij een coachende rol van de hulpverlener. Men wil “hulpverlenen”: redden, omarmen. De cliënt is onmachtig en komt toch juist bij de hulpverlener om sturing te krijgen? Naar mijn mening wordt de situatie op deze manier in stand gehouden.
Hans Achterhuis
Gisteren gaf ik scholing aan m’n collega’s van Kwadraad. Het spook van Achterhuis, zoals ik het wel eens noem, kwam om de hoek kijken: een collega van een jaar of 22 was bang dat we onszelf overbodig maken door het aanbieden van online zelfhulpmiddelen. “De markt van welzijn en geluk” is nog springlevend.
Deze collega is nog niet lang geleden afgestudeerd. Op de hogescholen waar ik ben geweest merk ik tijdens workshops en lessen dat veel studenten deze attitude ook omarmen: die van “hulpverlener”, redder, baken, oplosser. Dit vind ik verontrustend. Juist hogescholen zouden voorop moeten lopen in vernieuwing van visie en mogelijkheden.
Facebook is het niet (meer)
Vandaag (15 mei 2013) heb ik een gesprek met een hogeschool over een lessenserie rondom online middelen. Dat wordt best spannend: het idee aldaar is dat het een lessenserie wordt hoe Facebook ingezet kan worden in hulpverlening. Mijn idee is dat het niet over Facebook (dat immers aan populariteit inboet) moet gaan, maar veel algemener over welke mogelijkheden er zijn als cliëntparticipatie centraal staat. Facebook (of welk sociaal medium dan ook) is daar slechts een middel voor.
Dit schrijvende merk ik dat mijn gedachten over dit onderwerp leiden tot een dubbel pleidooi. Ten eerste: er mag, nee MOET veel meer aandacht komen voor de visie op de rol van cliënt en hulpverlener in een hulpverleningssituatie- zowel op hogescholen als in professionele setting. Online middelen helpen daarbij, maar zijn geen doel. Ten tweede: hogescholen zouden voorop moeten lopen met deze visie. Studenten zouden van meet af aan geleerd moeten worden dat zij passanten zijn.