Kritiek geven en ontvangen gaat niet vanzelf, en gaat niet vanzelf op een goede manier. Er zijn een paar zaken waar je op kunt letten om dit beter te laten verlopen. We leggen in twee delen uit hoe je kritiek kunt geven, en hoe je kunt omgaan met kritiek die je krijgt.
“Feedback geven” is een ander woord voor kritiek geven. Kritiek kan zowel positief (opbouwend) als negatief zijn. Het is vaak moeilijk om te zeggen tegen iemand wat je ergens van vindt, denkt of hoe je je over iets voelt. Je bent gemakkelijk geneigd om het maar in te slikken en de gedachte er op na te houden dat het toch de moeite niet waard is wat jij ergens van vindt. Zeker als je niet zo stevig in je schoenen staat of onzeker bent, ben je eerder geneigd om je mond te houden. Lees verder: “Kritiek geven”
Het is vaak een hele kunst om kritiek goed te ontvangen. Je hebt snel de neiging om in de verdediging te gaan wanneer iemand iets tegen je zegt wat niet prettig is. Maar van goed geuite kritiek kun je ook veel leren over jezelf. We hebben namelijk allemaal bepaalde ge-woontes en eigenschappen waar we ons niet zo van bewust zijn en waar we alleen maar achter komen wanneer iemand anders daar iets over zegt.
Vaak is het ook niet makkelijk om positieve feedback te ontvangen. Je voelt je er verlegen bij. Je hebt dan ook vaak de neiging om het te ontkrachten. De kunst is om er gewoon blij mee te zijn, en “dank je wel” te zeggen. Lees verder: “Omgaan met kritiek die je krijgt”
1. Kritiek geven
Hoe doe ik dat?
Allereerst: maak geen verwijten en (der)oordeel niet! Geef alleen terug wat er met jou gebeurt als gevolg van het gedrag van de ander in die situatie. Zie dit voorbeeld: “Ik zie dat je nu wegloopt. Ik vind dat niet fijn.”
Je zou hier ook kunnen zeggen: “Jij loopt ook altijd weg! Kap daar mee!”
Als je het op de eerste manier zegt, houd je contact met de ander. Op de tweede manier is die kans minder groot…
Kritiek op het gedrag van de ander in die situatie is niet hetzelfde als het ‘afschrijven’ van de gehele persoon, voor altijd. Feedback is slechts gericht op het gedrag van dat moment, van die situatie.
Feedback geven gaat niet over ‘goed’ of ‘fout’: je oordeelt niet over de ander. Je vertelt alleen wat jij van de ander en zijn gedrag vindt. Het is dus een kwestie van zorgvuldig formuleren, van jouw opmerkingen bij jezelf houden en niet oordelend zijn. Als je deze stappen gebruikt kan dat bijna niet misgaan: IK – IK – JIJ
- IK: beschrijf in de ik-vorm het gedrag van de ander
- IK: vertel welk effect dat op jou heeft
- JIJ: maak de stap naar de ander
- “Ik zie dat je voor de tweede maal deze maand jouw aandeel in ons werk te laat hebt ingeleverd.”
- “Dat vind ik heel vervelend, omdat ik daardoor niet verder kan met mijn werk.”
- “Wat vind je daarvan?” of “Ik wil dat ook jij je afspraken nakomt, of in elk geval mij tijdig meldt als dat niet lukt.”
Waar kan ik op letten?
- Wees specifiek en concreet. Dus niet praten in algemeenheden.
- Geef de feedback onmiddellijk (maar ook op het passende moment). Dus niet terug-komen op iets van vorige week.
- Richt de feedback op het gedrag dat je hebt gezien. Dus niet praten over iets van horen zeggen. Ook niet ‘op de man’ spelen.
- Gebruik de ik-vorm bij een boodschap.
- Wees je steeds bewust van je eigen gevoelens en emoties. Neem die mee in je feed-back.
- Wees voorzichtig met het interpreteren van wat je ziet.
- Ga na of de ontvanger de boodschap begrepen heeft. Vraag door.
2. Omgaan met kritiek die je krijgt
Hoe doe ik dat?
Probeer niet direct te reageren. Iemand geeft je gratis advies! Ontvang wat de ander zegt, zonder meteen er bovenop te zitten. Dit schemaatje kan je daarbij helpen:
- L: Luister goed naar wat er gezegd wordt.
- S: Samenvatten in je eigen woorden: “Als ik het goed hoor, vind je dat ik (…)”
- I: Invoelen wat dat voor de ander betekent: “Jij voelde je (…) doordat ik (…)”
Vraag rustig om verduidelijking als je niet begrijpt waar de ander het over heeft. Laat het even bezinken. En ga als het nodig is in gesprek.
Waar kan ik op letten?
- Niet meteen boos worden. Voel je niet aangevallen, hoe moeilijk dat ook is!
- Iedereen heeft recht op zijn of haar mening. Maar die hoeft helemaal niet wáár te zijn. Blijf dat steeds bedenken.
- Oefen hiermee…