Hoe werkt het?
In het model van de dramadriehoek is er sprake van drie mogelijke rollen: die van ‘slachtoffer’, ‘aanklager’ en ‘redder’. Ook in een gesprek tussen twee mensen deze drie rollen. Mensen kunnen tijdens het gesprek van rol wisselen. Als je je hiervan bewust bent kun je beter inspelen op situaties.
De drie rollen
Slachtoffer
Een ‘slachtoffer’ voelt zich in die rol gedrukt door van alles om zich heen. Eigenlijk neemt hij geen verantwoordelijkheid. Hij gebruikt vaak zinnen als ‘Ja, maar (…)’, ‘Ik ben nou eenmaal zo’ en ‘Ik heb het nou eenmaal druk’. ‘Ik kan er toch ook niets aan doen’ hoor je hem ook zeggen. Je zou kunnen zeggen dat ‘slachtoffers’ graag klagen en zich minder dan anderen voelen.
Aanklager
De ‘aanklager’ kan agressief overkomen door zinnen als ‘Aan jou heb ik ook niets’ en ‘Kun je niet eens stoppen met dat gezeur’. De aanklager valt anderen aan. Hij weet het altijd beter en voelt zich vaak beter dan anderen.
Redder
De ‘redder’ is iemand die anderen graag en te veel helpt. Hij neemt ook verantwoordelijkheid over die niet bij hem hoort. Dit doet hij om ruzies te voorkomen. Hij wil graag dat alles prettig en goed verloopt, zonder gedoe.
In welke situatie komt dit voor?
Je ziet deze ‘dramadriehoek’ veel optreden bij gezinnen, op het werk, eigenlijk overal waar meerdere mensen samen zijn. De rollen staan niet vast maar kunnen wisselen in een situatie: een ‘redder’ kan boos worden omdat zijn aanwijzingen niet opgevolgd worden. Dan wordt hij eigenlijk ‘aanklager’.
Hoe kan ik het gebruiken?
Zorg ervoor dat je in elk geval je eigen rol herkent. Dat helpt je om buiten de dramadriehoek te blijven.
Voel je je ‘slachtoffer’?
Probeer niet te zeuren! Dat kan veel irritatie oproepen bij anderen. Neem je verantwoordelijkheid, en geef het ook duidelijk aan als je iets niet wilt doen. Maar doe dat dan niet met een zeurstem.
Voel je je ‘aanklager’?
Tel tot tien! En probeer daarna op een vriendelijke manier iemand aan te spreken. Het is dan prettig als je niet oordeelt, maar aangeeft wat je graag zou willen zonder te eisen.
Voel je je ‘redder’?
Realiseer je dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn gedrag. Jij hoeft niet op te lossen wat een ander veroorzaakt. Probeer ook te accepteren dat ruzie of onenigheid helemaal zo slecht niet hoeft te zijn.
Tips
- Vraag aan iemand anders welke rol hij vindt dat jij vaak inneemt.
- Wees je ervan bewust dat het hier om rollen gaat, niet om personen: iemand is zichzelf, en neemt de rol van bijvoorbeeld ‘redder’ aan.