Het kan je bijna niet ontgaan zijn dat er een beetje #ophef is rondom Facebook en Cambridge Analytica. Het was niet de eerste fout van Facebook. Mark Zuckerberg beloofde wederom zijn leven te beteren: l’histoire se repète. Er worden wel steeds meer vraagtekens bij de werkwijze van Facebook gesteld.
Afgelopen dagen werd door verschillende partijen opgeroepen om je Facebookaccount op te heffen. Gerenommeerde sites zoals The Verge maakten een handleiding hoe je dat aanpakt.
Je kunt je leven prima zonder Facebook leiden. Maar je kunt ook Facebook gebruiken terwijl je jouw privacy zo goed mogelijk beschermt. In deze blog probeer ik een aantal manieren daarvoor te beschrijven. Je hoeft je niet per se in dat spreekwoordelijke hutje op de hei terug te trekken. Kleine disclaimer: ik ben geen volleerd Facebookprivacybeschermingsspecialist, dus ik zal allicht zaken over het hoofd zien! In deze blog laat ik privacyverhogende mogelijkheden als TOR en VPN’s ook buiten beschouwing.
Het slechte nieuws
Maar eerst het slechte nieuws: Facebook heeft zo’n beetje iedereen in de smiezen. Dat gebeurt op minimaal twee manieren. En de eerste wijze ligt bijna volledig buiten je macht.
- Gebruikers van de Facebookapp geven zo’n beetje altijd toegang tot hun adresboek. Het hele adresboek wordt door Facebook gekopieerd. De kans dat jij in geen enkel adresboek staat lijkt me klein. Omdat je in verschillende adresboeken voorkomt heeft Facebook een aardig idee in welke kringen jij je begeeft.
- De like-knoppen die je op veel websites vindt plaatsen een tracking cookie. Daarmee zorgt Facebook dat ze jouw internetgedrag in kaart brengen. Ook als je niet ingelogd bent op je Facebookaccount gebeurt dit. Zelfs als je helemaal geen Facebookaccount hébt gebeurt dit. De unieke kenmerken van het apparaat waarmee je op internet zit (zie ook de paragraaf ‘fingerprinting‘) bieden Facebook een identificatiemethode.
Wat kun je zelf doen?
De insteek is dat je Facebook redelijk goed kunt gebruiken, zonder dat Mark Z. álles van jou te weten komt. Dat valt uiteen in twee stukken: techniek (software etc.) en gedrag.
Techniek: de desktop of laptop
De meeste mensen gebruiken één browser voor hun online activiteiten. Ben je ingelogd op Facebook? Dan heb je goede kans dat veel sites aan Facebook vertellen dat je die bezocht hebt.
Maatregel 1: gebruik een andere browser voor Facebook
Gebruik deze browser echt alléén voor Facebook. Dus bezoek geen andere sites! Staat er een link die je wilt bezoeken? Klik met de rechtermuisknop op de link, kopieer de link en plak die in je andere browser.
Maatregel 2: timmer je browsers dicht
Aan de browser die je voor Facebook gebruikt voeg je de volgende uitbreidingen toe:
- F.B. Purity. Het is een beetje uitzoekwerk en Facebook wordt er wat trager van, maar je bent verlost van nagenoeg alle advertenties die jouw online gedrag volgen.
- Privacy Badger (indien niet beschikbaar voor jouw browser: Ghostery). Deze extensie voorkomt dat er allerlei tracking plaatsvindt. Je zult de extensie wel zelf moeten instellen. Niet heel ingewikkeld hoor!
- Voor gebruikers van Safari (Apple): koop Better.
- Het kan ook zeker geen kwaad om een adblocker zoals uBlock Origin te installeren.
Let op: sommige sites werken niet meer als je deze extensies installeert. Doet een site het niet meer? Plaats deze dan op de whitelist van de extensie.
Stel je browser zo in dat third party cookies worden geweigerd, én dat je alle cookies wegmikt als je de browser afsluit.
En die andere browser? Daar doe je nagenoeg hetzelfde met extensies en cookies. Alleen hoef je natuurlijk niet F.B. Purity te installeren.
Maatregel 3: voorkom ‘fingerprinting’
Even kort uitgelegd: elk apparaat kent een unieke set aan gegevens (de samenstelling van hardware, de software die je gebruikt etc.). Deze fingerprint wordt gebruikt om jouw apparaat te identificeren en te volgen. Adverteerders kunnen zo gerichter advertenties op je afvuren.
Het voorkomen van fingerprinting is nogal lastig. Wat je in elk geval kunt doen is ervoor zorgen dat je browsers niet in een volledig venster draait, maar steeds in een nét andere afmeting. De hoogte en breedte van het browservenster is één van de onderdelen van jouw fingerprint.
Techniek: mobiele apparaten
Voor de overzichtelijkheid beschrijf ik hier de tips vanuit het standpunt van de mobiele telefoon. Een en ander geldt ook voor een tablet.
Wat ga je doen? Allereerst verwijder je de Facebookapp.
Ja, dat doet misschien even pijn. Toch is het om verschillende redenen heel verstandig. Want de app vangt ontzettend veel data van en over jou op. Ook Messenger moet het veld ruimen. En hee, als je zo lekker bezig bent: Instagram en WhatsApp zijn van Facebook. Just sayin’.
Je kunt Facebook raadplegen via de app Firefox Focus. Dat is een uitgeklede browser met veel privacybescherming. Als je jouw Facebookaccount wilt bezoeken moet je wel elke keer opnieuw inloggen. Dat hoeft geen nadeel te zijn- iets met ‘Facebookverslaving’ 😉 Daarmee komen we vanzelf op het volgende punt: jouw online gedrag.
Verander je gedrag
De techniek lost een deel van je privacyproblemen op, maar jouw gedrag is misschien wel belangrijker. Vind je bijvoorbeeld steeds opnieuw inloggen op je Facebookaccount te veel gedoe? Dat is dan een keuze die gevolgen heeft voor jouw privacy.
Als je eenmaal op Facebook zit ga je een paar dingen doen en een paar dingen nalaten.
Doen: opschonen!
Het is verstandig om al je privacyinstellingen na te lopen. Slashgear is zo aardig geweest om hiervoor een stappenplan te maken. Loop de instelling niet slechts één keertje na, maar herhaal dit gedurende het jaar. Er verandert nogal vaak iets.
Nalaten: een paar tips
1. Op welke links klik je?
- In de herhaling! Staat er een link die je wilt bezoeken? Klik met de rechtermuisknop op de link, kopieer de link en plak die in je andere browser.
- Like niet zomaar alles wat je tegenkomt. Facebook leert jou kennen door onder andere jouw likes.
- Klik niet op advertenties.
- Klik niet op ‘deelacties’, hoe leuk het ook lijkt om dat gratis weekendje weg te ‘winnen’.
2. Wat post je?
Wees bewust over wat je post (inhoud en foto’s). Wees je ook bewust van de gevolgen als je vrienden tagt. Dat geeft Facebook weer meer informatie over hen.
Zodra je op een post van iemand anders reageert zal Facebook dat opslaan als een kenmerk van jouw interesse. Daarmee leert Facebook je dus kennen. Maak daarin ook je keuze.
3. Wat deel je?
Bij webwinkels kun je delen wat je net aangeschaft hebt. Doe dat maar niet (meer). Als je de technische tips hebt gevolgd kan het ook zomaar zijn dat je die deelknoppen niet eens meer in beeld hebt.
Kortom…
Er zijn best veel mogelijkheden om Facebook te gebruiken, zonder dat je je privacy helemaal overboord gooit. Dit vereist wel een paar technische ingrepen en wellicht een verandering van je gedrag.
Disclaimer: ik heb deze blog geschreven met de kennis die ik door de jaren heen heb vergaard. Wees je ervan bewust dat ik geen privacyspecialist ben: er zullen allicht meer en betere mogelijkheden voor jouw bescherming zijn.